Creativiteit is als zuurstof, Regio Zwolle kan niet zonder

Cibap, ‘de creatieve vakschool van de regio’, leidt mbo-studenten op voor de creatieve industrie. Het creatief creëren is daarbij van belang, maar het creatief denken misschien nog wel meer. Cor de Koning is directeur van Cibap Zwolle, al klopt zijn hart voor heel Regio Zwolle. Zijn droom: een door creativiteit verbonden regio en bedrijven die baat hebben bij ‘nieuwe creativiteit’. Fieldlabs en het initiatief Cibap Next kunnen hierbij helpen. ‘Creativiteit levert oplossingen die je anders niet gevonden had.’

Wat betekent de term creativiteit voor u?

‘Ik noem het ‘nieuwe creativiteit’: een manier van denken die je helpt om oplossingen te vinden voor soms ingewikkelde vraagstukken. Dit gaat verder dan mooie beelden maken of goede communicatieconcepten neerzetten; dat zijn dingen waar creativiteit voor wordt íngezet. Creatief dénken heb je nodig bij het te lijf gaan van lastige vragen, bijvoorbeeld over de beschikbaarheid, inzetbaarheid en ‘lenigheid’ van mensen op de arbeidsmarkt. Hoe kun je daar met creativiteit beweging in krijgen?’

Heeft u zelf een antwoord op die vraag?

‘Bij ontwerpdenken, of designthinking, denk je stapsgewijs vanuit een probleem richting mogelijke oplossingen. Dan maak je een prototype; een tussenoplossing die je gaat uittesten in de praktijk. Deze kun je verfijnen en dat is een ‘ongoing process’. Na verloop van tijd heb je iets tot stand gebracht wat je niet zou hebben gekregen als je van a naar b had gedacht, zonder eerst een tussenoplossing te ‘ontwerpen’, uit te proberen en door te ontwikkelen.’

Is dit wat werkgevers kunnen leren van ‘designthinkers’?

‘Absoluut. Kijk, je kunt als bedrijf in je eentje proberen nieuwe medewerkers te krijgen. Maar je kunt jezelf ook afvragen met welke bedrijven om jou heen – ook al zijn ze misschien je concurrent – jij kunt samenwerken. En samen bekijken: welke kwaliteit hebben wij op welk moment in huis en hebben we die ook altijd nodig? Die capaciteit kun je met elkaar delen. Deze manier van samenwerken zou goed tot zijn recht komen door het fieldlab-concept ook hier toe te passen.’

Wat is een fieldlab precies?

‘De term komt uit de smart industry. Mensen werken daar samen aan het vinden van oplossingen voor vraagstukken, waarbij technologie een rol speelt. Bij Cibap werken we met fieldlabs in het klein. Naast leren doén, leiden wij studenten op om creatief te dénken. Studenten nemen deel aan multidisciplinair samengestelde groepen. Dat zijn de fieldlabs. Hierin treffen ze medestudenten, maar ook mbo’ers uit andere disciplines en hbo’ers. Samen, en dus vanuit verschillende invalshoeken, gaan zij aan de slag met een vraag van een opdrachtgever. Die kan luiden: hoe trek ik meer bezoekers naar mijn museum? Of: hoe presenteer ik een event, zodat het alle aandacht krijgt die het nodig heeft? De opdrachtgever krijgt hiervoor een concrete en helder gevisualiseerde oplossing aangereikt.’

Hoe trekken we deze ‘fieldlabs in het klein’ door naar heel Regio Zwolle?

‘Kennisinstellingen kunnen inventariseren waar bedrijven behoefte aan hebben en deze bedrijven vervolgens met elkaar in contact brengen en onderlinge samenwerking stimuleren. Hierbij staat voorop dat bedrijven elkaar ondersteunen en gebruik maken van elkaars kwaliteit. Dat je medewerkers aan elkaar uitleent, als de één een keer capaciteit tekortkomt en de ander wat over heeft. Je hoeft dan niet meteen nieuwe mensen in dienst te nemen. En: door multidisciplinair samen te werken kun je ook zaken rondom bijvoorbeeld energie of gezondheid oppakken. Het begrip fieldlab is hier in de regio nog nieuw, maar ik vind het heel bruikbaar en zou zulke fieldlabs binnen Regio Zwolle graag met elkaar ontwikkelen.’

De manier waarop binnen fieldlabs wordt samengewerkt, sluit mooi aan op jullie initiatief Cibap Next.

‘Ja, met ons initiatief Cibap Next willen we ondernemers ondersteunen in hun samenwerking met creatieven. Met mkb’ers die nieuwe creativiteit willen inzetten voor hun bedrijfsproces, houden we meet-up-sessies om te kijken waar hun behoefte ligt en hoe we daar met Cibap Next op kunnen aansluiten. Vervolgens brengen we deze mkb’ers en de creatieve industrie bij elkaar, om zo een creatieve aanpak van de vraagstukken binnen deze bedrijven te stimuleren. Verder biedt Cibap Next opleidingen aan mensen die werken in de creatieve sector én we bieden, zowel live als online, gespecialiseerde cursussen – kortlopend en met certificaat – en zelfs opleidingen op hbo-niveau aan mensen in het bedrijfsleven. De opleidingen zijn er voor creatieve professionals die zich willen ontwikkelen.’

Je moét echt bijblijven en samen met je medewerkers inspelen op veranderingen.

Waarom vindt u het zo belangrijk dat we ons blijven ontwikkelen?

‘Een voorbeeld: de ontwikkelingen in de retail gingen de afgelopen jaren razendsnel. Verkoop verplaatste zich naar het internet. Veel mensen zagen dat wel, maar waren zich niet direct bewust van de gevolgen daarvan. Tot het moment dat we met de neus op de feiten worden gedrukt, want als we nu in de binnenstad lopen, denken we: wat staan er veel winkelpanden leeg. Dit zou ons zomaar kunnen overkomen op allerleí gebieden. Dat we denken: wacht eens even, wat is hier nu allemaal veranderd? Dus je moét echt bijblijven en samen met je medewerkers inspelen op veranderingen.’

Hoe kunnen we dat met zijn allen aanpakken?

‘Creativiteit loopt overal doorheen. Of je nou technisch bent ingesteld of cultureel of sociaal bezig bent: creativiteit heeft overal zijn functie. Ben je te eenzijdig gericht op de techniek en kijk je niet naar wat het betekent voor mensen? Door creativiteit erbij te betrekken ontdek je wanneer iets eigenlijk betekenis heeft voor een gebruiker of klant. Creativiteit is een menselijke vaardigheid die een computer niet heeft. En als je weet hoe je deze kunt inzetten, heeft dat een enorme waarde.’