Duurzame match als uitgangspunt voor mensen met afstand tot arbeidsmarkt

Tekst: Arjan Dijkema
Foto: Peter Timmer

Over het algemeen gaat het in Regio Zwolle best goed met de banenafspraak om in 2026 landelijk 100.000 mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te hebben geholpen. Hoewel bedrijven door corona genoeg andere dingen aan hun hoofd hebben, zijn al de nodige initiatieven en succesvolle pilots bedacht en uitgerold. Toch zijn er volgens Renate Meulenkamp-Back (financieel directeur van machinefabriek Drabo in Hardenberg en bestuurslid VNO-NCW Regio Zwolle), Luc Lenferink (eigenaar Uw Onderhoudspartner Lenferink in Hattem en Raalte en bestuurslid MKB Nederland Regio Zwolle) en Jessica van Ruitenburg (beleidsmedewerker Arbeid en Zorg bij vakbond FNV) nog stappen te maken.

Vooral op het gebied van wet- en regelgeving is er nog veel winst te behalen, vertelt Meulenkamp-Back. ‘Er zijn nog te veel struikelblokken om BBL’ers, mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en mensen die in de kaartenbak van uitkeringsinstanties zitten, een passende plek te bieden. De ene gemeente geeft wel subsidie, de andere juist niet. Hetzelfde geldt voor jobcoaches. Die zijn belangrijk om juist die doelgroepen aan het werk te krijgen, want werkgevers hebben daar niet altijd de tijd en middelen voor. Door verschillende regelgeving bij gemeenten mist een duidelijk beleid. Dat beleid is echt wenselijk, want dan kunnen we van die 100.000 banen misschien wel 200.000 banen maken.’

Centraal loket

Meulenkamp-Back en Lenferink, beiden bestuurslid van Werkbedrijf Regio Zwolle, zouden daarom in Regio Zwolle graag een centraal loket zien waar iedereen terechtkan met vragen over de arbeidsmarkt. ‘Er zijn nu 22 gemeentes in 4 arbeidsmarktregio’s. Ondernemers houden zich normaal gesproken qua werkgebied niet aan die grenzen, maar op het gebied van inclusiviteit worden ze daardoor wel beperkt. Vanwege de verschillende wet- en regelgeving is het lastig om bij het juiste loket uit te komen’, vertelt Meulenkamp-Back. Lenferink: ‘Het zou dan ook gaaf zijn als we over een jaar kunnen zeggen dat er één centraal loket in Regio Zwolle is. Dat aan de achterkant het financiële gedeelte geregeld is en dat een vast aanspreekpunt werkgever en werkzoekende met elkaar in contact brengt met een duurzame match als uitgangspunt.’

Wajong

Ook de Wajong kan beter. ‘Wij hadden een Wajonger aan het werk die steeds arbeidsproductiever werd en veel bijdroeg aan ons bedrijf’, vertelt Lenferink. ‘Dus ging hij bij ons meer verdienen, maar tegelijkertijd werd hij door regelgeving teruggeschroefd in zijn Wajong-uitkering. Dat zorgde ervoor dat hij minder is gaan werken. Dat is niet uitlegbaar. Er moet simpelweg geen drempel zijn voor Wajongers die meer willen werken.’ Van Ruitenburg erkent het probleem: ‘Dit is een van de grootste frustraties van onze Wajonggroep bij het FNV. Dat er voor hen eigenlijk geen groeiperspectief is, terwijl ze aan het werk zijn en juist meer willen werken.’

Ontwikkelfonds

Om voor een eenduidiger beleid te zorgen, heeft Regio Zwolle het Ontwikkelfonds, een gezamenlijke subsidiepot van gemeenten, provincies en politiek Den Haag. ‘Die gelden zijn breed inzetbaar voor beschikbaarheid, wendbaarheid en inclusiviteit van personeel. Via de sectortafels van Upgrade Jezelf Regio Zwolle zitten ondernemers, stakeholders en onderwijs aan tafel om regiobreed oplossingen te bedenken voor die problematiek. Cofinanciering geeft meer slagkracht en maakt het makkelijker om ideeën uit te rollen. Het loopt nu ruim een jaar, de kaders staan. Ik verwacht er veel van’, zegt Lenferink. ‘Door eenduidigheid in Regio Zwolle is de kans groter dat straks een grotere groep mee kan doen in het arbeidsproces.’

Sociaal ontwikkelbedrijf

Alle drie zijn ze het erover eens dat het creëren van duurzame banen het uitgangspunt moet zijn van het beleid. ‘Het moet niet zo zijn dat mensen na een jaar weer terug bij af zijn’, vertelt Van Ruitenburg. ‘Daarom hebben we onderzoek gedaan naar een sociaal ontwikkelbedrijf, een opvolger van de sociale werkvoorziening. Dat is een springplank en vangnet ineen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en mensen die door omstandigheden geen baan meer hebben. Mensen leren er werkritme te krijgen, kunnen sparren met coaches en er hun talenten ontdekken of ontwikkelen. Je hebt altijd een plek om terug te komen. Zo willen we het beter voor hen regelen.’ Een aantal politieke partijen, waaronder het CDA, staat positief tegenover het plan.

Succesverhalen

Tenslotte heeft Lenferink nog een oproep voor beleidsmakers: ‘Zoek de succesverhalen op. Het gaat nu nog te vaak over dingen die niet goed gaan. Laat die gevallen eens links liggen en focus je op de successen. Die leveren veel meer energie op. Beleid moet je niet maken op twee uitzonderingen. Beleid maak je door oplossingen aan te dragen voor de grote groep die lastiger meedoet op de arbeidsmarkt. En dat beleid moet uiteindelijk voor een olievlek zorgen.’